– Eg er ganske flink til å smørje meg når eg skal sole meg, seier Håkon Brandsnes (25).
Han og kompis Viljam Brodahl (26) nyt sola i ein park i Oslo.
– Men det er lett å gløyme solkremen når eg berre skal ut ein tur, innrømmer han.
– Plutseleg har eg sete timevis i sola utan.
Viljam er einig.
– Skal eg ned i byen å gå rundt, tenker eg at eg ikkje treng det.
Kompisane Håkon Brandsnes og Viljam Brodahl veit korleis dei skal beskytte seg mot sola og brukar mellom anna solhatt. Dei innrømmer at solkrem er lett å gløyme når dei ikkje solar seg.
Foto: Maria Olivia Rivedal / NRKSmør deg i kvardagen også
Samla sett ligg Noreg på topp i Europa, saman med Danmark og Nederland, når det kjem til hudkrefttypen melanom, ofte kalla føflekkreft.
På verdsbasis ligg vi berre bak Australia og New Zealand.
Ingrid Stenstavold Ross i Kreftforeningen seier det mellom anna kjem av at vi er for dårlege til å beskytte oss mot sola.
– Skal du ut å gå, trene, jobbe i hagen eller sitte på kafé og det er sol, så må ein beskytte seg. Det er ein god vane å smørje seg med solkrem før ein går ut, seier Ross.
Les også: Reagerer på råd om å bruke mindre solkrem
Ifølgje Kreftforeningen har 90 prosent av hudkrefttilfella samanheng med for mykje sol og solarium, og kunne vore kraftig redusert om vi berre hugsar på å beskytte oss betre.
Ingrid Stenstadvold Ross er generalsekretær i Kreftforeningen. Ho seier vi må beskytte oss betre mot sola.
Foto: JORUN VALLE NILSSENI tillegg til å smørje seg med solkrem kan det vere lurt å dekke til huda med eit plagg, bruke solhatt eller caps og passe på å ta pausar frå sola.
I år har dei også registrert at færre har gått til legen for å sjekke føflekkar som har endra seg.
– Gjennom Kreftregisteret har vi god oversikt og veit kva vi kan vente av tilfelle kvart år. Når vi ser at talet på denne typen hudkreft går ned, så er ikkje det ei god nyheit i denne samanhengen.
Koronapandemien får mykje av skulda for dette.
– Det betyr truleg at dei ikkje har gått til legen endå. Så dette er urovekkande, seier Ross
Følg med på huda di
Linn Landrø er hudlege og undersøker pasientar ved Rikshospitalet. Ho seier det er viktig å følgje med på huda si for å sjå om ho endrar seg.
Foto: Maria Olivia Rivedal / NRKPå Rikshospitalet i Oslo er hudlege Linn Landrø i full sving med å sjekke dagens pasientar ved poliklinikken.
Ho har også inntrykk av at det er færre tilvisingar til avdelinga med spørsmål om hudkreft eller behandling.
– Melanom er den kreftforma som aukar mest i Noreg. Det er ein aggressiv type der tidleg behandling er viktig for prognosen. Difor er det så viktig å oppdage og behandle han så tidleg som mogleg, forklarar Linn.
Både Kreftforeningen og Landrø bekreftar at risikoen er størst blant menn, der både dødelegheit og førekomst er høgare enn hos kvinner.
Hudlege Linn Landrø viser korleis ein melanom, ofte kalla føflekkreft, ser ut. Denne har tydelege endringar i farge og fasong.
Foto: Maria Olivia Rivedal / NRK– Det er viktig å sjå etter endringar i flekkane og sjå etter nye flekkar i huda som har ujamn farge eller fasong som her, seier Linn Landrø og peikar på det ho seier er ein opnebar flekk med kreft.
Les også: 30 prosent mindre føflekkreft-risiko med høg faktor
Ha med solkrem i sekken
– Føflekkreft er jo veldig enkelt å fjerne om ein kjem tidleg til legen, seier Ingrid Stenstavold Ross i Kreftforeningen.
– Då skjer ein rett og slett berre vekk føflekken og område rundt, så er det behandlinga, forklarar Ross.
Særleg i år er ho bekymra for at ikkje folk kjem seg til legen tidsnok.
– Dette er ei kreftform som tar mange liv i Noreg og vi ligg i verdstoppen. Det bør vi absolutt ikkje gjere.
– Så smør deg før du går ut i sola, ha med solkrem i sekken, og nyt sommardagane i skuggen når du kan!
